Bijna vier maand geleden zag ik onze pa zijn allerlaatste teugje adem nemen en weer loslaten. Ik hield hem vast terwijl hij het leven losliet, het was een verlossing na een lange lijdensweg.

De dagen en weken erna hadden wij het druk met regelen van het afscheid, regelen van (véél) paperassen, regelen van een leven alleen voor ons ma – zonder onze pa.

Jawel ik had verdriet, jawel er was een gevoel van gemis. De lege zetel als we de keuken in het ouderlijk huis binnenkomen, het gevoel van pa zijn privacy te schenden als we naar documenten zoeken in de stapeltjes die hij heel zorgvuldig geklasseerd en bijgehouden heeft, het verdriet dat ons ma voortaan alleen verder moet, zonder hem …

Maar dat was nog niet het echte rauwe verdriet, het echte aangrijpende gemis … Dat zit blijkbaar vooral in kleine details. Hem een sms’je willen sturen om te vragen of het past dat we langskomen, of om te zeggen dat we goed zijn aangekomen op onze reisbestemming. En je dan meteen ook realiseren: ik moet, kán hem zelfs geen bericht meer sturen. Een nieuw lied horen en denken: dát zou pa graag gehoord hebben! Zoals “Lekker blijven hangen” van Margriet Hermans. In gedachten hoor ik het hem meezingen. Of een van de liedjes horen die we speelden op zijn afscheid. Ik luister daar nog veel en graag naar, ook al roept dat tegelijk pijn en verbondenheid op.

Ik wil hem nog over de klein- en achterkleinkinderen vertellen. Dat wij met onze oudste zoon naar Dresden reisden in zijn geliefde Duitsland. Dat de annabellen op hun zijgevel zo mooi in bloei staan, de bloemen die hij in het vroege voorjaar nog snoeide en verzorgde, met enorm veel moeite, zodat “zijn Denisken” daar zou kunnen van genieten deze zomer.

Net als het geluk zit ook het verdriet in een klein hoekje, het overvalt je als je het het minst verwacht. Als een donderslag bij heldere hemel, als een tranenvloed op een heel gelukkig moment.

Nooit meer kunnen delen, dat is het grootste gemis.