Het jaar 2020 loopt op zijn laatste benen en er zijn al veel wensen uitgewisseld voor een nieuw, beter jaar waarin alles terug normaal wordt. En daar heb ik het een beetje moeilijk mee: normaal? Waren wij voordat de pandemie uitbrak, dan normaal bezig? Ik dacht het niet!

De wereldbevolking is al meer dan verdubbeld sedert ik werd geboren, in 1957. Over een dertigtal jaar zullen we met ongeveer negen miljard zijn (volgens schatting van de VN) en dat is echt te veel om in de basisbehoeften van elk van die negen miljard mensen te voorzien. Met basisbehoefte bedoelen wij dan een minimale, sobere levensstijl. Niet dat er nu geen probleem is op dat gebied: er is nu nog wel voldoende maar niet voor iedereen. De rijkdom is slecht verdeeld en bovendien leven wij in het Westen op een manier die we geen tientallen jaren meer kunnen volhouden. Wij misschien wel, maar onze aarde zeker niet.

Door de covid-19 pandemie lijken alle andere problemen naar de achtergrond te zijn geschoven, zoals bijvoorbeeld de opwarming van de aarde. Ons economisch systeem draait vierkant: er moet steeds méér zijn, meer productie, meer winst … jaar na jaar. Dat is niet vol te houden, die ongebreidelde groei heeft consequenties voor onze aarde en uiteindelijk ook voor het voortbestaan van de mensheid.

Onze politieke systemen zijn gebaseerd op macht, aanzien en op geld. Hoewel het grote geld momenteel meer bij multinationals, farmaceutische bedrijven en vermogende potentaten zit en veel minder bij de politieke systemen en beleidsmensen. Deze laatsten zijn nu op hun beurt min of meer afhankelijk geworden van de firma’s en de personen die het geld – en dus macht – hebben, met alle gevolgen van dien. België is niet het enige land dat stilaan onbestuurbaar is geworden, de hele wereld is in hetzelfde bedje ziek.

Ik las deze week een stelling van de schrijver Ilja Leonard Pfeijffer:

‘Ik hoop dat we met het vaccin niet vervallen in een overwinningsroes en zo snel mogelijk terugkeren naar hoe het vroeger was. We hebben geleerd dat we als maatschappij in staat zijn tot verregaande maatregelen als we de urgentie van het probleem begrijpen. De coronacrisis was in die zin een generale repetitie. De echte uitdaging is het redden van onze planeet.’

Dat is dan ook mijn grootste wens voor het nieuwe jaar, en voor alle daarop volgende jaren: dat we onze les geleerd hebben uit het rampjaar 2020. Dat wil zeggen dat we ons niet langer vastklampen aan de ongebreidelde groei van onze westerse economie, dat we onze verantwoordelijkheid gaan nemen om een leefbare wereld achter te laten voor onze kinderen en kleinkinderen, dat we soberder en duurzamer gaan leven. Dat we kappen met een maatschappij van hebzucht, egoïsme, angst, macht en bemoeizucht.

Gemakkelijk zal dat niet zijn en het zal grote offers vragen, zeker voor wie in luxe kon leven tot nu toe, maar de pandemie heeft ons geleerd dat we in staat zijn tot offers.

Tijdens de lockdowns gingen we massaal wandelen en fietsen, velen (her)ontdekten de schoonheid van de natuur in eigen streek. Er werd meer aandacht besteed aan gezonder eten, aan bewegen, aan de eenvoudige geneugten des levens. Er werden minder niet-essentiële verplaatsingen met de wagen gemaakt. Enkele goede gewoontes die we kunnen volhouden.

Laat ons vooral ophouden met negatieve kritiek te geven op alles en iedereen. Laat ons ophouden te verwachten dat de overheden voor alles een oplossing moeten bieden. Laat ons ophouden met denken dat wij er niets aan kunnen veranderen. Want dat kunnen we wel, allemaal samen.

Laat ons daarom klinken op de eerste dag van het nieuwe jaar, met bubbels in onze bubbel: dat 2021 een positief jaar wordt, waarin we allen samen gaan werken aan de redding van onze planeet.

Gelukkig nieuw jaar!